Խառը թվեր
Խառը թիվը կազմված է ամբողջ մասից և կոտորակային մասից։
Խառը թիվ ստանում էնք անկանոն կոտորակից։
Անկանոն կոտորակից խառը թիվ ստանալու համար պետք է համարիչը բաժանել հայտարարի։ Ամբողջ մասը կլինի մեր քանորդը, հայտարարը միշտ նույն թիվն է, իսկ համարիչը կլինի մեր բաժանումից ստացված մնացորդը։
Օրինակ ՝ 3։2=1
(1) մն․
3 1
— = 1 —
2 2
Խառը թիվը (կոտորակը) անկանոն կոտորակ դարձնելու համար պետք է խառը թվի հայտարարը բազմապատկել ամբողջ մասով, գումարել համարիչը և հայտարարը թողել նույնը։
Օրինակ ՝
1 2 x 1 + 1 3
1 — = —————— = —
2 2 2
Մաթեմատիկա
855․
17 5
— – —
14 7 1
ժ) ——— = — = 1
11 1 2
— + —
21 7
17 5 17 – 10 7
— – — = ———— = —
14 7 14 14
14|2
7|7
1|
7|7
1|
2×7=14
11 1 11 + 3 14
— + — = ———— = —
21 7 21 21
21|3
7|7
1|
7|7
1|
3×7=21
7 14 7 21 1
— : — = — x — = —
14 21 14 14 2
(7;14)=7
7|7
1|
14|2
7|7
1|
(14;21)=7
14|2
7|7
1|
21|3
7|7
1|
1 1
— + —
2 6
թ) ———
1 1
— – —
2 6
1 1 3 + 1 4
— + — = ————— = —
2 6 6 6
2|2
1|
6|2
3|3
1|
1 1 1 + 3 4
— – — = ———— = —
2 6 2 2
(2;6)=2
2|2
1|
6|2
3|3
1|
Մաթեմատիկա
Մաթեմատիկա
1311․ Կատարեք կոտորակների բաժանում․
3 7 (4) 1
Ա) — : — = (—) = —
8 4 (7) 2
(3;7)=1
3|3
1|
7|7
1|
(8;4)=2
8|2
4|2
2|2
1|
4|2
2|2
1|
20 13 (36) 1
Բ) — : — = ( —) = —
3 36 (13) 3
(20;13)=1
20|2
10|2
5|5
1|
13|13
1|
(36;3)=3
36|2
18|2
9|3
3|3
1|
3|3
1|
9 3 ( 7 ) 3
Գ) — : — = (—) = —
35 7 ( 3 ) 7
(9;3)=3
9|3
3|3
1|
3|3
1|
(35;7)=7
35|5
7|7
1|
7|7
1|
Մաթեմատիկա
Մաթեմատիկա
Մաթեմատիկա
- Կատարեք գործողությունները․
Ա) 5 7 1 11 69
— + — + — + — = —
3 4 2 6 12
5 7 20 + 21 41
— + — = ————— = —
3 4 12 12
3|3
1|
4|2
2|2
1|
2x2x3=12
1 11 3 + 11 14
— + — = ———— = —
2 6 6 6
2|2
1|
6|2
3|3
1|
3×2=6
41 14 41 + 28 69
— + — = ————— = —
12 6 12 12
12|2
6|2
3|3
1|
6|2
3|3
1
3x2x2=12
Բ) 13 7 5 9
— + — + — + — = —
4 6 8 12
13 7 52 + 21 73
— + — = ————— = —
3 4 12 12
3|3
1|
4|2
2|2
1|
2x2x3=12
5 9 15 + 18 33
— + — = ———— = —
8 12 24 24
8|2
4|2
2|2
1|
12|2
6|2
3|3
1|
3x2x2x2=24
73 33 41 + 28 69
— + — = ————— = —
12 24 12 12
12|2
6|2
3|3
1|
24|2
12|2
6|2
3|3
1|
3x2x2=12
Մաթեմատիկա
787.
3
ա) 1 – — = 1
4
4|2
2|2
1|
2×2=4
4:4=1
1
բ) 1 – — = 1
5
5|5
1|
5:5=1
2
գ) 1 – — = 1
5
5|5
1|
5:5=1
4
դ) 1 – — = 1
5
5|5
1|
5:5=1
7
Ե) 1 – — = 1
10
10|2
5|5
1|
5×2=10
10:10=1
5
Զ) 1 – — = 1
13
13|13
1|
13:13=1
11
Է) 1 – — = 1
25
25|5
5|5
1|
5×5=25
25:25=1
25
Ը) 1 – — = 1
36
36|2
18|2
9|3
3|3
1|
2x2x3x3=36
36:36=1
Մաթեմատիկա
1235․ Կրճատեք կոտորակները․
72 90 169 78 108 225
—, —, —, —, —, —:
16 35 39 64 69 30
72|2
36|2
18|2
9|3
3|3
1|
16|2
8|2
4|2
2|2
1|
72:3=24
16|2=8
72 24
— = —
16 8
125 25
— = —
65 5
125|5
25|5
5|5
1|
65|5
13|13
1|
5:125=25
65:13=5
21 1
— = —
81 1
21|21
1|
81|81
1|
21:21=1
81:81=1
66 6
— = —
22 2
66|2
33|3
11|11
1|
22|2
11|11
1|
66:11=6
22:11=2
90 30
— = —
35 5
90|2
45|5
9|3
3|3
1|
35|5
7|7
1|
90:3=30
35:7=5
169 13
— = —
39 3
169|13
13|13
1|
39|3
13|13
1|
169:13=13
39:13=3
78 6
— = —
64 32
78|2
39|3
13|13
1|
64|2
32|2
16|2
8|2
4|2
2|2
1|
78:13=6
64:2=32