40.Ընդգծված բառը նախադասության մեջ ի՞նչիմաստով է կիրառված: Այդ բառը ո՞րնախադասության մեջ է հիմնական իմաստովգործածված:

Ծաղիկը բացվեց ու ձգվեց դեպի արևը: ծաղիկը

Հարսանիքի բոլոր կենացները ծաղիկներին էինուղղված: հարսն ու փեսաին

Մեր ծնողներն ասում են, թե մենք ենք կյանքիծաղիկները: երեխաները

Շատ լավ գործ եք սկսել. սա դեռ ծաղիկն է, պտուղները հետո եք տեսնելու:  

Իր երկիրը հասնելուց հետո էլ իշխանը չէր մոռանումայն ամրոցի ծաղիկ տիրուհուն:

41.Նախորդ վարժություններում գործածված գլուխ, ծաղիկ բառերն ինչո՞վ են նմանվում:

Բացատրի՛ր «բազմիմաստ» բառը:

42.Հաց բազմիմաստ բառով նախադասություններկազմի´ր քեզ հայտնի բոլոր իմաստներով:

43.Ջուր բազմիմաստ բառով նախադասություններկազմի՛ր քեզ հայտնի բոլոր իմաստներով:

44.Ընդգծված բառը փոխարինի´ր տրվածներիցմեկով և բացատրի´ր, թե ինչպե՞ս ընտրեցիր:

Տհաճ, պայծառ, հոտ, դեմք, հավաքել, շրջապատել:

Ծաղիկների բույրը ինձ մի հին երգ է հիշեցնում:

Արևելցի կինն ինչո՞ւ է ծածկում երեսը:

Զորքը պաշարել էր բերդն ու սպասում էր հրամանի:

Թագավորը ժողովել էր բոլոր հպատակներին, որառաջինը ինքն ավետիսն (բարի լուրը) ասի:

Անախորժ պատմաթյան մեջ ընկանք:

Միալար անձրևներից ու մառախուղից հետովերջապես մի արևոտ օր բացվեց:

45.Տրված բառերը գրի´ր տեքստում հանդիպող, իմաստով մոտ բառերի փոխարեն:

Գյուտերի, փուլը, հայտնագործեցին, պահել, կրակ, կենդանիներին, ընտելացնել, տարբեր, սարքել, հողագործությունը:

Մեր թվականությունից հազարավոր տարիներ առաջսկսվեց մեծ հայտնագործությունների շրջանը: Մարդիկ գտան, թե ինչպե՞ս պետք է պահպանել հուրը, ինչպե՞ս գազաններին յուրային դարձնել, քարից ուոսկորներից զանազան գործիքներ պատրաստել, ևվերջապես սկսեցին զբաղվել երկրագործությամբ:

46. Համեմատի՛ր յուրաքանչյուր խմբի մեջ մտնողբառերի ձևերը և իմաստները (ի՞նչ են նշանակում) ևլրացրո՛ւ նախադասությունը:

Ա. Գնալ, ընթանալ, սլանալ, արշավել, սուրալ:

Բ. Փնտրել, որոնել, ման գալ:

Գ. Մտածել, խորհել, միտք անել:

Ամեն մի բառաշարքի բառերը իմաստով … են, բայցձևով՝ … . այդ բառերը կարելի է անվանել…:

47. Տրված բառերն ըստ իմաստների նմանությանբաժանի՛ր չորս խմբի:

Ջարդել, հավաքել, հասկանալ, պահել, ամբարել, փշրել, ծածկել, կոտրել, պարզել, քողարկել, կտոր–կտոր անել, գլխի ընկնել, թաքցնել, ժողովել, գումարել, կռահել, պատսպարել,կուտակել , կոտրատել:

33.Մի բառով գրի´ր:

ա) Առարկա, որը վերից վար կախվելով՝ծածկում, փակում  է որևէ բան: Դա նաև բեմն էբաժանումհանդիսասրահից: 

վարագույր

բ) Միջատ, որ երկու թև ունի ու բարալիկ կնճիթ, որովսնվում է: Իսկ սնվում է արյունով:

մոծակ

գ) Արհեստավոր, որն զբաղվում է երեսը սափրելու, մազերը կտրելու, հարդարելու գործով:

վարսավիր

դ) Պղնձյա առարկա, որի մեջ մետաղյա լեզվակ է կախված: Բարակ կամ հաստ պարանով լեզվակը պատերին են խփում՝ հնչեցնելու համար:

զանգ

34.Գրավոր պատմի՛ր, թե տրված բառն ի՞նչ է նշանակում:

Գիրք – Իր, որի մեջ կա լիքը ինֆորմացիաներ, հեքիաթներ և պատմություններ, դիմակ – Իր, որը կարելի է կրել և մնալ առողջ, դերասան – Մարդ որը դեր է խաղում տարբեր տեղերում, ընկույզ – Այս ուտելիքը շատ են սիրում սկյուռիկները, ժպիտ – Այս գործողությունը ցույց է տալիս, որ դու ուրախ էս, երեխա – մանուկ:

35.Ի՞նչ է  նշանակում՝

հեռախոս, դպրոցական, ձայնագրիչ, ականջ, աղմուկ:

36.Տրված հնչյունախմբերը համեմատի՛ր ևպարզի´ր, թե ո՞րն է դրանց տարբերությունը:

Ա. Արև, թռչուն, ռնգեղջյուր, ստեղծել, մարդ:այստեղ սովորական բառեր են։

Բ. Րևա, ռնչթու, ույջեռնգղր, ծղետսլե, արդմ:Իսկայստեղ այդ նույն բառերն են,բայց նրանց տառերըխառնել են և տեղափոխել։

37.Քո կարծիքով տրված հնչյունախմբերից որո՞նք ենբառեր (արտագրի´ր կամ ընդգծի´ր): Պատասխանդպատճառաբանի´ր:

Բարդի, աղնկի, ձրաբր, հեղուկ, կնիրպա, թանձր, չաբեռալ, կանչել:

38.Փորձի՛ր բացատրել, թե ի՞նչ է բառը:

39.Բացատրի´ր, թե գլուխ բառը ամենմինախադասության մեջ ի՞նչ իմաստով էկիրառված՝ փոխարինելով խելք, ղեկավար, կատար, ծայր, մաս, վրա բառերով: Ո՞րնախադասության  մեջ գլուխբառն այլ բառովչես կարող փոխարինել:

Արջը գլուխը բարձրացրեց: առջը իր գլուխը բարձրացրեք

Սարի գլխին ինչ–որ բան է փայլում: սարի գագաթին

Այս մարդը գլուխ չունի: փոխաբերական իմաստով ուղեղ չունի

Գրքի առաջին գլուխը շատ հետաքրքիր էր:գրքի առաջին մասը

–Իսկ ո՞վ էր ձեր գլուխը,- որոտացզորավարը՝դիմելովգլխիկոր զինվորներին: իսկ ո՞վ է ձեր գլխավորը

Ինչ–որ մեկը թերթ է մոռացել պահարանիգլխին:պահարանի վերևում

Գերանի գլխից բռնի՛ր: գերանի վերևից

Մի ընտանիքում կույր մարդ կար, որին տալիս էին ամենաընտիր կերակուրը, հագուստը, անկողինը՝ ամեն, ամեն ինչ, բայց գիշեր-ցերեկ թնկթնկում էր ու դժգոհում, որ իր հետ շատ տմարդի են վարվում։

Ընտանիքի մյուս անդամները եթե ջուր էին խմում, ապա կույրին կաթ էին տալիս, յուրաքանչյուրը բավարարվում էր մի աման ապուրով, բայց կույրին երեքն էին տալիս։

Նրանք կես նկանակ հաց էին ուտում, իսկ կույրը՝ երեք։

Բայց միևնույն էր, նա ողբում էր շարունակ և անիծում իր բախտը։

Եվ կույրի ծնողները, չդիմանալով նրա թնկթնկոցին, շատ բարկանում և մորթում են իրենց միակ գառը, խորովում են և սկյուտեղով մատուցում։

Կույրը հոտվտում է, հետո շոշափելով ուզում է չափը իմանալ։ Վերջապես սկսում է ուտել։

Առաջին պատառը կուլ տալիս ասում է.

-Եթե էսքանը ինձ եք տալիս, հիմա ո՞  վ գիտի ամեն մեկիդ մի ոչխար է հասել։

Առաջադրանքներ

1. Ընթերցի՛ր առակը և մեկնաբանի՛ր:

Պետք չե լինել այդքան անշնորհակալ:

2. Բնագրից օգտվելով, բնութագրի՛ր առակի գլխավոր հերոսին:

Կույր մարդը անշնորհակալ էր:

3. Առակի ասելիքը բնորոշող առած-ասացվածքներ գտի՛ր:

1.Տառերի անունները կարդա´:

Ա ա -այբ​Ժ ժ- ժե​ճճ – ճե        Ռ ռ – ռա

Բ բ-​բեն​Ի ի – ինի​Մ մ- մեն​Ս ս – սե

Գ գ-​գիմ​Լ լ- լյուն​Յյ-հի​          Վ վ – վեվ

Դ դ-​դա​Խ խ – խե​Ն ն – նու​Տ տ – տյուն

Ե ե –​Եչ​Ծ ծ – ծա​Շշ- շա​Ր ր – րե

Զզ-​զա​Կ կ – կեն​Ո ո – ո (վո)  Ց ց – ցո

էէ-​Է​Հ հ – հո​Չչ– չա  ​ՈՒ ու – ու

Ը ը-​ըթ​Ձ ձ – ձա​Պ պ – պե​Փ փ – փյուր

Թ թ​– թո​Ղ ղ – ղատ​Ջջ-ջե          ֊Քք-քե

                                                          Եվ և – և

                                                          О о – о    

                                                          Ֆֆ–ֆե

2.Ինչո՞ւ են հայերեն տառերը միասին «այբուբեն» կոչվում: Ի՞նչ է նշանակում «Այբբենարան»:

3.Տրված տառերն այբբենական կարգով դասավորի´ր: Ո՞ր տառերն են դուրս մնացել:

Ճ, ջ, ժ, ձ, յ, ռ, ր, ց, է, ղ, փ,բ, ս, մ, ո, կ, ը, թ, ծ, վ, գ, ե, ա, ն, ի, տ, հ, պ:

Ա, բ, գ,  ե, է, ը,

4.Զննի՛ր ուղղագրական բառարանը և պարզի՛ր, թե բառերն ինչպե՛ս (ինչ կարգով) են դասավորված:

5.Տրված բառերն այբբենական կարգով դասավորի՛ր:

Եղինջ, շյուղ, պատշգամբ, դարպաս, թակարդ, կաթսա. սրճեփ:

6.Տրված բառերն այբբենական կարգով դասավորի՛ր:

Մթերք, մղկտալ, մողես, մխիթարել, մատյան, միլիոն, մրջյուն, մեղավոր:

7.Տրված բառերն այբբենական կարգով դասավորի՛ր:

Երբևէ, որևէ, այժմյան, դաստիարակ, գաղտնի, ելևէջ, արդուկ, երբեք, գզվռտոց, երախտիք, որևիցե, զվարթ, ականջօղ, բերրի, օրրան, տարրական, մրրիկ, թղթակից, զարթնել, հեքիաթասաց:

8.Այբբենական կարգով դասավորի՛ր՝

ա) սենյակիդ իրերի անունները,

բ) սիրածդ գրքերի անունները,

գ) անուններն այն առարկաների, որոնք կուզենայիր ունենալ:

9.Մեկ տառ փոխելով տրված բառերից ստացի՛ր նոր բառեր:

Օրինակ՝

որդ – արդ (հիմա), երդ, որբ, որթ, որձ, որմ (պատ), որջ, որս:

Հորդ, հարդ, ուղտ, աղտ, գիրք:

11.Տրված բառերով նախադասություններ կազմի՛ր:

Հնչել, հնչյուն, գրել, գիր:

12.Նախադասության մեջ ընդգծված բառը փոխարինի՛ր տրվածներից մեկով:

Տառեր, հնչյուններ, գրերը, ձայն:

      Հանկարծ ինչ-որ երգի ձայներ լսվեցին:

     Ամեն ինչ լուռ էր, ոչ մի հնչյուն չէր լսվում:

     Հայերեն տառերը Մեսրոպ Մաշտոցն է ստեղծել:

     Անծանոթ գրեր են, չեմ կարողանում կարդալ:

13.Տրված բառերում ո՞ր տառերով (նշաններով) է գրվել է հնչյունը:

Էջ, էի, էգ, էքսկուրսիա, կես, սեր, տեր, հավերժ, բազե, րոպե:

14.Տրված բառերում ո՞ր տառերով (նշաններով) է գրվել o հնչյունը:

Օր, օգուտ, օտար, օղակ, մորեխ, նոր, կտոր, սովորել, պահածո, երեկո, կինո:

15.Տրված բառերում  ե և ո տառերն ինչպե՞ս են կարդացվում:
  Ա. Եղանակ, երազ, երամ, երկիր, երդում, եռալ,եղնիկ:

  Բ. Ոզնի, ող, որս, ոսկոր, ոստ, որակ, ոտք:

16. Տրված բառերում  և տառն ինչպե՞ս էկարդացվում:

Ա Հարևան, Սևան, հևալ, տերև, կեղև, թև, սև:

Բ. Նաև, թեև, և:

17. Տառերը կարդա´ այնպես, ինչպես հնչում են(տառերի անունները մի´ կարդա), հետոպատասխանի´ր հարցերին:

Հայերենն ունի երեսունինը տառ, երեսունվեց հնչյուն.

ա) ո՞ր տառերն են նույն հնչյունն արտահայտում,

բ) ո՞ր տառերն են մեկից ավելի հնչյունարտահայտում:

18.Տրված մտքերից որո՞նք ես ճիշտ համարում (պատասխանելուց առաջ մեկ անգամ ևս կարդանախորդ առաջադրանքները):

ա) Հնչյունը և տառը նույն բաներն են, դրանք իրարիցչեն տարբերվում:

բ) Հնչյունը և տաոը տարբեր բաներ են. հնչյունըլսվում և արտասանվում է, իսկ տառը գրվում ուկարդացվում է:

գ) Տառը հնչյունի նշանն է:

19.Հայերենի երեսունվեց հնչյունների նշանները(տառերը) գրի՛ր: Ո՞ր տառերը դուրս մնացին:

20.Հատ–հատ արտասանի՛ր տրված հնչյունները(շշուկով կամ բարձրաձայն): Փորձի՛ր պարզել, թեաոաջին և երկրորդ խմբերի հնչյուններն ինչո՞վ ենտարբերվում:

1. Բ, գ, դ, զ, թ, ժ, լ, խ, ծ, կ, հ, ձ, ղ, ճ, մ, յ, ն, շ, չ, պ, ջ, ռ, ս, վ, տ, ր, ց, փ, ք, ֆ:

2. Ա, է, ը, ի, օ, ու:

21.Հնչյունների խմբերն անվանի´ր (դրանց անուններ դի՛ր) և տրված նախադասությունները լրացրո´ւ:

1. Բ, գ, դ, q, թ, ժ, լ, խ, ծ, կ, հ, ձ, ղ, ճ, մ, յ, ն, շ, չ, պ, ջ, ռ, ս,վ, տ, ր, ց, փ, ք, ֆ. սրանք … հնչյուններ են:

2. Ա, է, ը, ի, օ,ու. սրանք … հնչյուններ են:

22.20-րդ ե 21-րդ առաջադրանքներում տրված  մի խմբի հնչյունները կոչվում են ձայնավոր, մյուս խմբիհնչյունները՝ բաղաձայն: Այդ անունները տեղադրի´ր տրված նախադասությունների մեջ:

1. Բ, գ, դ, q, թ, ժ, լ, խ, ծ, կ, հ, ձ, ղ, ճ, մ, յ, ն, շ, չ, պ, ջ, ռ, ս,վ, տ, ր, ց, փ, ք, ֆ. սրանք … հնչյուններ են:

2. Ա, է, ը, ի, օ,ու. սրանք … հնչյուններ են:

23. Տրված բառերի մեջ մտնող հնչյունները գրի՛ր(փակագծում տրված Է, թե քանի՞ հնչյուն կա):

Օրինակ՝

ասեղ (4) – ա, ս, ե, ղ:

Արմատ (5), երերալ (7), երազ (5), որոտ (5), տերև (5), որոշում (7), երևելի (8):

24.Հաշվի´ր, թե տրված բառերի մեջ քանի՞ տառ, քանի՞ հնչյուն կա:

Օրինակ՝

եղևնի – 5 տառ, 7 հնչյուն:

Երիտասարդ – 9 տառ 10 հնչյուն, ոլոռ – 4 տառ 5 հնչյուն, ողնաշար – 7 տառ 8 հնչյուն, հրշեջ – տառ 5 վանկ, գրքույկ – 6 տառ 6 հնչյուն, բարև – 4 տառ 5 հնչյուն, կարևոր – 6 տառ 7 հնչյուն, բաճկոն – 6 տառ 6 հնչյուն, ոտք – 3 տառ 4 վանկ, երամ – 4 տառ 5 հնչյուն:

Հնչյունը լսվում և արտասանվում է, իսկ տառըգրվում  է: Տառը հնչյունի նշանն է:

Հայերենում երեսունվեց հնչյուն կա: Դրանքարտահայտվում են երեսունինը տառերով:

Երեսունվեց հնչյուններից վեցը ձայնավորներեն (ա, է, ը, ի, օ, ու), իսկ երեսունը՝ բաղաձայններ(բ, գ, դ, զ, թ, ժ, լ, խ, ծ, կ, հ, ձ, ղ, ճ, մ, յ, ն, շ, չ, պ, ջ, ռ, ս, վ, տ, ր, ց, փ, ք, ֆ):

Է և ե տառերը  է հնչյունի նշաններն են:

Օ և ո տառերը  օ հնչյունի նշաններն են:

Ե և ո տառերը կարող են մեկից ավելի հնչյունարտահայտել (ե–յէ, ո–վօ):

Մեկից ավելի հնչյուն է արտահայտում նաև ևտառը (կա՛մ էվ, կա՛մ  յէվ):

А. Упражнение 1. Вставьте вместо точек нужное местоимение.

Модель: Это … книга. – Это моя книга. А) мой, моя, моё

1. Это моя ручка. 2. Это мой карандаш. 3. Это мой стол. 4. Это мое упражнение. 5. Это моя мама. 6. Это мое окно.

Б) наш, наша, наше

1. Это наш класс. 2. Это наша комната. 3. Это наше окно. 4. Это наш преподаватель. 5. Это наша академия. 6. Это наш словарь.

В) твой, твоя, твоё

1. Это твой дом. 2. Это твоя бабушка. 3. Это твое слово. 4. Это твой учебник. 5. Это твоя подруга. 6. Это твое письмо.

Г) ваш, ваша, ваше

1. Это ваш журнал. 2. Это ваша семья. 3. Это ваша группа. 4. Это ваш преподаватель. 5. Это ваш отец. 6. Это ваше письмо.

Упражнение 2. Напишите слова в нужной колонке.

Модель: Это мой учебник Это моя мама Это моё письмо

Это моя сестра, Это мой словарь, Это мое  упражнение, Это мой стол, Это мой отец, Это мой карандаш, Это моя ручка, Это мое окно, Это мой тетрадь, Это мой класс, Это моя группа, Это мое слово, Это мой стул, Это моя кровать, Это моя шапка, Это моя тетрадь, Это мой телевизор, Это моя бабушка, Это мой текст, Это мой сын, Это моя газета, Это мой преподаватель, Это моя лампа, Это моя комната, Это мое общежитие, Это мой друг, Это моя академия, Это мое место, Это моя музыка, Это мой дедушка.

Упражнение 3. Ответьте на вопросы по модели.

Модель: Чей это учебник? – Это мой учебник. 1. Чей это словарь? 2. – Это мой словарь Чья это книга? – Это моя книга 3. Чьё это письмо? – Это мое письмо  4. Чьи это карандаши? Это мои карандащи 5. Чей это класс? Это мой класс 6. Чья это сестра? Это коя сестра 7. Чьё это окно? Это мое окно 8. Чьи это тетради? – Это моитетради.

138. Մի գրկույքում կա 20 էջ, մյուսում 56։ Քանի էջ կա այն գրքում, որի էջերի քանակը 7 անգամ ավելի է, քան երկու գրկույքները միասին։

Լուծում

1․ 20+56=76

2․ 76×7=532

Պատ․ 532 էջ

140․ Երկու կայարանների հեռավորությունը 350 կմ է։ Առաջին գնացքն այդ ճանապարհն անցնում է 2 ժամով պակաս ժամանակում, քան երկրորդը։ 1 ժամում քանի կմ է անցնում գնացքը եթե երկրորդը 1 ժամում անցնում է 50 կմ։

Լուծում

1․ 350։5=70

Պատ․ 70

141․ Երկու նավամատույցների միջև եղած 120 կմ ճանապարհը նավակն անցնում է 6 ժամում։ Եթե նավակը ճանապարհ միջնակետում սկսի 1 ժամում 10 կմ-ով ավելի։

Պատ․ 2 ժամում

137. Կատարեք գործողությունները։

Ա) (22+163).117=21645

Բ) (58+151).19=3971

Գ) (98+15).13=1469

Դ) (524-53).38=17498

Ե) (294-180).77=9678

Զ) (714-393).123=39483

139.

Լուծում

1․ 100-30=70

2․ 70.2=140

Պատ․ 140 լիտր